Nawigacja

Aktualności

Co kryje Oddziałowe Archiwum IPN w Rzeszowie - porucznik Władysław Jaksan

Rzeszowskie Archiwum IPN, gdzie przechowywane są różnorodne materiały, stanowi niewątpliwie ogromną kopalnię wiedzy. Każdego dnia będziemy udostępniać Państwu ciekawe zdjęcia osób i wydarzeń, mówiące o historii naszej małej Ojczyzny.

Porucznik Władysław Jaksan syn Jana i Apolonii z d. Fularz, ur. 29 V 1908 w Nosówce k. Rzeszowa, absolwent I Gimnazjum w Rzeszowie w 1928 r. i Wydziału Prawa na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie w 1934 r. W 1937 r. poślubił Józefę Peller. W l. 1929–30 przeszedł szkolenie wojskowe w Batalionie Podchorążych Rezerwy w Nisku i w 1933 r. został podporucznikiem rezerwy. Od 1937 r. był naczelnikiem Urzędu Pocztowego w Mielcu. 29 VIII 1939 r. otrzymał przydział do Ośrodka Zapasowego 6 DP na stanowisko oficera informacyjnego. Od 1 IX 1939 r. przesłuchiwał podejrzanych o szpiegostwo i dywersję. Razem z Ośrodkiem wycofywał się na wschód i 19 IX 1939 r. w Kutach przekroczył granicę polsko-rumuńską. Do listopada 1939 r. przebywał w obozie dla internowanych oficerów w Ocnele Mari w Rumunii. 30 XII 1939 r. wyjechał z Bukaresztu i przez Jugosławię dotarł do Marsylii we Francji. Od maja 1940 r. w 6 pułku piechoty w Gourge na stanowisku d-cy plutonu, a następnie w kompanii zapasowej 6 pp. Po klęsce Francji, 19 VI 1940 r. został ewakuowany z portu La Rochelle i 22 VI przybył do Anglii. Od listopada 1940 r. w 5 Kadrowej Brygadzie Strzelców w Moffat, następnie w Broughty Ferry i Dundee. W październiku 1941 r. został wyznaczony na wyjazd do organizowanych na terenie ZSRS oddziałów Wojska Polskiego. 17 I 1942 r. wypłynął statkiem z Dundee przez Liverpool i 24 II 1942 r. przybył w konwoju do Murmańska. Stamtąd w towarzystwie 60 polskich oficerów i podchorążych wyjechał pociągiem specjalnym do Jangi-Jul, gdzie stacjonowało dowództwo Armii Polskiej w ZSRS. Od 19 IV 1942 r. był d-cą plutonu strzeleckiego w 1 komp. w Ośrodku Organizacyjnym Armii w Guzar. Od 28 VIII 1942 r. w 7 DP w Pahlevi w Iranie. 11 IX 1942 r. został d-cą plutonu w 8 komp. strzelców w 23 pp w Khanaqin w Iraku. 3 V 1943 r. mianowany porucznikiem. Jesienią 1943 r. ukończył kurs regulacji ruchu, a w marcu 1944 r. kurs oficerów żandarmerii prowadzony w obozie Yibna w Palestynie i w Kassasin (Al Qassasin) w Egipcie. Od kwietnia 1944 r. służył we Włoszech w różnych jednostkach żandarmerii. W październiku 1946 r. został ewakuowany do Szkocji, gdzie nadal służył w żandarmerii wojskowej. W październiku 1947 r. wyraził chęć powrotu do Polski, został przeniesiony do obozu w Oulton Park, następnie do obozu repatriacyjnego w Szkocji. Do Gdyni przypłynął 16 XII 1947 r. i zamieszkał w Rzeszowie z żoną Józefą i córką Teresą. Zmarł 1 III 1987 r.

Zbiór Władysława Jaksana zawiera 150 cyfrowych kopii fotografii wykonanych w dużej mierze przez por. Jaksana, głównie w czasie II wojny światowej oraz już po jej zakończeniu. Zbiór zawiera również 76 cyfrowych kopii dokumentów, odznaczeń i innych pamiątek po por. Władysławie Jaksanie. Fotografie oraz dokumenty zostały udostępnione OA IPN w Rzeszowie przez panią Teresę Piątek, córkę Władysława Jaksana.

 

 

 

 

Zdjęcie 001. Władysław Jaksan, zdjęcie wykonane 31 sierpnia 1935 r. w Krakowie, w profesjonalnym zakładzie fotograficznym.

Zdjęcie 002. Legitymacja nr 5134 wystawiona 3 lutego 1940 r. w Paryżu przez Ministerstwo Spraw Wojskowych dla ppor. Władysława Jakasana, służącego w Armii Polskiej we Francji.

Zdjęcie 003. Grupa mężczyzn w terenie górskim, po prawej stronie widoczny fragment budynku, być może kolejki górskiej. Na drugim planie widoczne są słabe zarysy pasm górskich. Trzech mężczyzn we francuskich kurtkach oficerskich w stopniu podporucznika, pozostali w ubraniach cywilnych. Drugi z prawej siedzi ppor. Władysław Jaksan (w jasnym prochowcu). Zdjęcie wykonane w Lourdes 12 marca 1940 r.

Zdjęcie 004. Żołnierze i osoby cywilne na statku podczas ewakuacji z Francji (z portu La Rochelle) do Wielkiej Brytanii. Na zdjęciu widoczni są żołnierze w hełmach typu francuskiego. Zdjęcie wykonane przez Władysława Jaksana po 19 czerwca 1940 r.

Zdjęcie 005. Żołnierze i osoby cywilne na statku podczas ewakuacji z Francji (z portu La Rochelle) do Wielkiej Brytanii. Na zdjęciu widoczni są żołnierze w hełmach typu francuskiego. Zdjęcie wykonane przez Władysława Jaksana po 19 czerwca 1940 r.

Zdjęcie 006. Polscy oficerowie i żołnierze ubrani w battledress-y i hełmy Mk II podczas szkolenia w nieznanej miejscowości na terenie Szkocji ok. 1941 r. Pierwszy z prawej ppłk Wincenty Kurek, komendant Centrum Wyszkolenia Piechoty w Wielkiej Brytanii. Fot. Władysław Jaksan

Zdjęcie 007. Polscy żołnierze podczas szkolenia terenowego w nieznanej nadmorskiej miejscowości na terenie Szkocji ok. 1941 r. Ubrani są w płaszcze sukienne z oporządzeniem P-37, na głowach mają furażerki typu brytyjskiego. Używają karabinów brytyjskich typu Lee-Enfield. Fot. Władysław Jaksan

Zdjęcie 008. Polscy oficerowie podczas szkolenia topograficznego na terenie Szkocji ok. 1941 r. Ubrani są w płaszcze sukienne, na głowach mają furażerki typu brytyjskiego. Fot. Władysław Jaksan

Zdjęcie 009. Polscy oficerowie w pełnym rynsztunku, ubrani w płaszcze sukienne z oporządzeniem brytyjskim typu P-37, na głowach mają hełmy brytyjskie Mk II, wyposażeni są w karabiny Lee-Enfield oraz RKM typu Bren. Zdjęcie wykonane w Szkocji ok. 1941 r. Drugi z lewej z ppor. Władysław Jaksan. Na zdjęciu tablica informacyjna z napisem: „AIR RAID SHELTER” (schron przeciwlotniczy).

Zdjęcie 010. Ppor. Władysław Jaksan (z lewej strony) czyści razem z kolegą ręczny karabin maszynowy Bren. Szkocja, ok. 1941 r.

Zdjęcie 011. Polscy oficerowie podczas szkolenia terenowego w Szkocji ok. 1941 r. Ubrani są w płaszcze sukienne, na głowach mają furażerki typu brytyjskiego.

Zdjęcie 012. Polscy oficerowie podczas nauki strzelania karabinem Lee-Enfield. Ubrani są w płaszcze sukienne, na głowach mają furażerki typu brytyjskiego. Zdjęcie wykonane w Szkocji ok. 1941 r.

Zdjęcie 013. Polscy oficerowie ubrani w płaszcze sukienne i furażerki typu brytyjskiego podczas wycieczki autobusowej w górach Szkocji ok. 1941 r. Drugi z lewej ppor. Władysław Jaksan (z aparatem fotograficznym).

Zdjęcie 014. Polscy oficerowie ubrani w płaszcze sukienne i furażerki typu brytyjskiego podczas wycieczki autobusowej w górach Szkocji ok. 1941 r. Czwarty od lewej ppor. Władysław Jaksan (z aparatem fotograficznym).

Zdjęcie 015. Grupa polskich oficerów pod pomnikiem „TO THE MEMORY OF DUNDEE MEN WHO FELL IN THE GREAT WAR 1914–1918” usytuowanym w Dundee w Szkocji. Oficerowie ubrani są w płaszcze sukienne, na głowach mają furażerki typu brytyjskiego. W środku ppłk Wincenty Kurek, komendant Centrum Wyszkolenia Piechoty w Wielkiej Brytanii. Zdjęcie wykonane przed wypłynięciem ppor. Jaksana do Murmańska 17 stycznia 1942 r.

Zdjęcie 016. Paszport ppor. Władysława Jaksana wystawiony 23 grudnia 1941 r. w Londynie, strony 2–3.

Zdjęcie 017. Ppor. Władysław Jaksan ubrany w kurtkę oficerską munduru wyjściowego z szelką naramienną. Zdjęcie z paszportu wystawionego 23 grudnia 1941 r. w Londynie

Zdjęcie 018. Legitymacja osobista nr 216 wystawiona 24 lipca 1942 r. w Ośrodku Organizacyjnym Armii w Guzar (obecnie w Uzbekistanie, niedaleko granicy z Afganistanem) przez Dowództwo Polskich Sił Zbrojnych w ZSRS dla ppor. Władysława Jaksana, str. 2–3.

Zdjęcie 019. Ppor. Władysław Jaksan ubrany w wojskową koszulę z naramiennikami. Zdjęcie z legitymacji wystawionej 24 lipca 1942 r. w Ośrodku Organizacyjnym Armii w Guzar.

Zdjęcie 020. Kapelani wojskowi i dwie umundurowane kobiety w kaplicy polowej w Iraku w 1943 r. Fot. Władysław Jaksan

Zdjęcie 021. Polscy oficerowie ubrani w battledress-y stoją przed namiotem wojskowym. Oficer piąty od prawej ma na ramieniu naszywkę 7 Zapasowej DP, używanej od końca 1942 r. Zdjęcie wykonane prawdopodobnie w Iraku, być może w marcu 1943 r. koło Bagdadu, podczas kursu „Poznaj swego wroga”. Fot. Władysław Jaksan

Zdjęcie 022. Grupa polskich oficerów i żołnierzy na tle namiotów wojskowych. Ubrani są w battledress-y oraz koszule tropikalne typu brytyjskiego. Pierwszy z prawej por. Władysław Jaksan. Zdjęcie wykonane prawdopodobnie w Iraku, po 3 maja 1943 r.

Zdjęcie 023. Defilada oddziałów polskich w Iraku przed Naczelnym Wodzem i premierem rządu RP na uchodźstwie gen. broni W. Sikorskim. Na trybunie honorowej pierwszy z prawej gen. broni W. Sikorski, obok niego gen. dyw. Marian Kukiel, czerwiec 1943 r.

Zdjęcie 024. Ognisko żołnierskie w nieznanej miejscowości w Iraku z udziałem Naczelnego Wodza, gen. W. Sikorskiego podczas jego inspekcji Armii Polskiej na Wschodzie w czerwcu 1943 r.

Zdjęcie 025. Ognisko żołnierskie w nieznanej miejscowości w Iraku z udziałem gen. W. Sikorskiego, podczas jego inspekcji Armii Polskiej na Wschodzie w czerwcu 1943 r. Na pierwszym planie gen. W. Sikorski przy ognisku, na drugim planie żołnierze polscy ubrani w kurtki i spodnie typu battledress oraz furażerki typu brytyjskiego.

Zdjęcie 026. Legitymacja wojskowa por. Władysława Jaksana wystawiona 4 października 1943 r. w Palestynie, 1 strona.

Zdjęcie 027. Legitymacja wojskowa por. Władysława Jaksana wystawiona 4 października 1943 r. w Palestynie, 2 strona.

Zdjęcie 028. Polscy oficerowie (wśród nich jedna kobieta) przy antycznym sfinksie w Egipcie. Po prawej stronie widoczne są dwie miejscowe dziewczyny o ciemnej karnacji skóry. Zdjęcie wykonane przez W. Jaksana na początku 1944 r.

Zdjęcie 029. Polscy żołnierze w pobliżu niewidocznego na zdjęciu Wielkiego Sfinksa koło miasta Giza. W centralnej części zdjęcia widoczny jest fotograf z dużym aparatem fotograficznym ustawionym na statywie. Z prawej strony widać żołnierzy siedzących na wielbłądach, pozujących do fotografii oraz miejscowych Egipcjan w charakterystycznych turbanach na głowach. Zdjęcie wykonane przez W. Jaksana na początku 1944 r.

Zdjęcie 030. Oficerowie polscy ubrani w kurtki oficerskie munduru wyjściowego oraz w kurtki typu battledress. Wśród nich kobieta z nieznanej polskiej formacji wojskowej. Drugi z lewej: por. Władysław Jaksan. Zdjęcie zostało wykonane prawdopodobnie Egipcie na początku 1944 r.

Zdjęcie 031. Żołnierz jednostki regulacji ruchu z wytresowanym psem. Zdjęcie wykonane przez Władysława Jaksana prawdopodobnie w Wielkiej Brytanii w 1947 r.

Zdjęcie 032. Rota przysięgi żołnierskiej w kalendarzu na rok 1945 wydanym przez PCK dla żołnierzy 2 Korpusu Polskiego.

Zdjęcie 033. Odznaka pamiątkowa 2 Korpusu Polskiego, którą 28 września 1946 r. otrzymał por. Władysław Jaksan. (W górnej części syrenka z szablą i wieńce laurowe, na dole krzyż i napis: Polski 2 Korpus.)

Zdjęcie 034. Noszona przez por. Władysława Jaksana odznaka rozpoznawcza 7 Zapasowej Dywizji Piechoty 2 Korpusu Polskiego (Czerwony gryf na białym polu).

Zdjęcie 035. Noszona przez por. Władysława Jaksana odznaka honorowa 2 Korpusu Polskiego, tzw. „tarcza krzyżowców” – odznaka rozpoznawcza 8 Armii Brytyjskiej noszona przez żołnierzy 2 Korpusu Polskiego po bitwie o Monte Cassino. (Złoty krzyż na jasnobrązowym polu w kształcie kartusza herbowego, umieszczonego na czarnym prostokątnym płótnie.) Odznaka ta była noszona na prawym rękawie munduru.

Zdjęcie 036. Guzik z munduru ppor. Władysława Jaksana – oficera Armii Polskiej we Francji w 1940 r.

Zdjęcie 037. Guzik z munduru por. Władysława Jaksana, oficera Polskich Sił Zbrojnych za Zachodzie.

Zdjęcie 038. Noszona przez por. Władysława Jaksana odznaka naramienna 2 Korpusu Polskiego – Poland. Napis wyhaftowany nicią koloru miedzianego na materiale koloru czerwonego.

Zdjęcie 039. Noszona przez por. Władysława Jaksana odznaka naramienna 2 Korpusu Polskiego – Poland. Napis wyhaftowany nicią koloru łososiowego na materiale koloru czerwonego.

Zdjęcie 040. Noszona przez por. Władysława Jaksana odznaka rozpoznawcza 2 Korpusu Polskiego – syrenka – noszona na lewym rękawie munduru żołnierzy Bazy 2 Korpusu Polskiego. Syrenka wyhaftowana srebrną nicią na granatowym tle.

Zdjęcie 041. Nieśmiertelnik (część popielata) ppor. piechoty Władysława Jaksana. W górnej części napis AP – Armia Polska, data urodzenia: 1908, wyznanie rzymsko-katolickie.

Zdjęcie 042. Nieśmiertelnik (część czerwona) ppor. piechoty Władysława Jaksana. W górnej części napis AP – Armia Polska, data urodzenia: 1908, wyznanie rzymsko-katolickie.

Zdjęcie 043. Orzełek metalowy używany przez żołnierzy PSZ na Zachodzie, noszony na furażerce przez por. Władysława Jaksana.

Zdjęcie 044. Noszony przez por. Władysława Jaksana proporczyk kołnierzowy używany przez żołnierzy z oddziałów żandarmerii.

 

do góry