Nawigacja

Aktualności

Zmarł Stanisław Leszczyński – bohater książki „Uwikłanie. Wspomnienie z Podola 1939-1945”

  • „Uwikłanie. Wspomnienie z Podola 1939-1945”
  • Stanisław Leszczyński. Zbiory prywatne.

Ze smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Stanisława Leszczyńskiego, bohatera książki „Uwikłanie. Wspomnienia z Podola 1939–1945”, która powstała pod redakcją Tomasza Berezy z IPN Oddział w Rzeszowie. 

Stanisław Leszczyński urodził się w 1927 roku, w Germakówce na Podolu. W miejscowości tej, położonej zaledwie cztery kilometry na zachód Zburcza – wówczas rzeki granicznej ze Związkiem Sowieckim – spędził dzieciństwo i młodość. Był świadkiem sowieckiej agresji w roku 1939 r. oraz niemieckiej okupacji Podola w latach 1941-1944. W lutym 1944 r., w wyniku napadu UPA na polskich mieszkańców Germakówki zginął m.in. Jego Ojciec oraz wielu krewnych. Stanisław Leszczyński wspólnie z innymi germakowieckimi Polakami tworzył samoobronę, a następnie – po wkroczeniu Armii Czerwonej – był żołnierzem istrebitielnego batalionu w Mielnicy Podolskiej, ochraniając polską ludność miasteczka przed OUN-UPA.

W latach 1980–1981 Stanisław Leszczyński był radcą prawnym Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w Kępnie. Po wprowadzeniu stanu wojennego został internowany a następnie zmuszony do emigracji do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Do Polski powrócił dopiero w 1996 r.

W 2016 r. nakładem rzeszowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej ukazały się Jego wspomnienia z okresu wojny pt. „Uwikłanie. Wspomnienia z Podola 1939–1945”. Książka spotkała się z dużym zainteresowaniem czytelników, zaś w 2017 r. była nominowana do Nagrody Historycznej „Polityki”. 

Wspomnienia obejmują  dzieciństwo i młodość Autora, spędzone w Germakówce na „krańcu Kresów”. Autor przedstawia własne przeżycia, kreśląc zarazem panoramę życia wsi i przekrój ludzkich losów na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. Wspomina atmosferę rodzinną i sąsiedzką z ostatnich lat przed wojną, wybuch II wojny światowej, wkroczenie Armii Czerwonej i ponurą rzeczywistość sowieckiej okupacji, potem zmianę okupanta i główne elementy niemieckiej polityki względem mieszkańców wsi. Prowadząc Czytelnika przez swe doświadczenia w kolejnych latach wojny, rysuje relacje polsko-ukraińskie, ich ewolucję, wreszcie wymierzoną w Polaków ludobójczą akcję, podjętą zimą 1944 r. przez banderowców i ich sympatyków.

Uroczystości pogrzebowe odbędą się 18 stycznia 2020 r. (sobota) o godz. 11.00 w Parafii Konkatedralnej pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Ostrowie Wielkopolskim. 

do góry