Nawigacja

Aktualności

Uroczysty akt mianowania por. Tadeusza Władysława Lutaka na stopień kapitana – Strzyżów, 3 marca 2023

Tadeusz Władysław Lutak ps. „Pancerz” jest jednym z nielicznych żyjących uczestników wojny obronnej 1939 r. oraz aktywnych żołnierzy konspiracji niepodległościowej czasu wojny.

3 marca 2023 r. w Domu Kultury „Sokół” w Strzyżowie odbyła się uroczystość mianowania por. Tadeusza Władysława Lutaka na stopień Kapitana.

W obecności rodziny, przyjaciół i przedstawicieli wojska, władz wojewódzkich i samorządowych oraz lokalnej społeczności Łukasz Jerzy Kudlicki - szef Gabinetu Politycznego Ministra Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka wręczył nominację por. Tadeuszowi Lutakowi na stopień kapitana. 

W uroczystości wzięli udział dr hab. Dariusz Iwaneczko - dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, dr Piotr Szopa, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Rzeszowie i autor biografii kapitana, Jolanta Sawicka wicewojewoda podkarpacki. Przedstawiciele wojska: płk Marcin Dusza zastępca dowódcy 19. Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej im. gen. dyw. Franciszka Kleeberga z Lublina, ppłk Rafał Kluz - dowódca 1 Batalionu Czołgów im. płk. Józefa Koczwary z Żurawicy oraz Bogdan Żybura - starosta strzyżowski, Waldemar Góra - burmistrz Strzyżowa. Były gratulacje, życzenia oraz wspomnienia samego bohatera dzisiejszej uroczystości. 

Tadeusz Władysław Lutak ps. „Pancerz” - urodził się 29 sierpnia 1917 r. w Żarnowej jako syn Piotra i Katarzyny z domu Dudek. Ukończył szkołę powszechną. 25 listopada 1937 r. przydzielony do szkoły podoficerskiej jako elew 2 Baonu Pancernego w Żurawicy. Od 1 lutego 1938 do 30 września 1938 w Szkole Podoficerskiej, po jej ukończeniu przydzielony do kompanii Vickersów jako goniec motocyklowy. 1 sierpnia 1938 r. otrzymał dyplom „Dobrego Strzelca”. We wrześniu 1938 r. mianowany starszym strzelcem. Brał udział w zajęciu Zaolzia, Spiszu i Orawy. Od 1 września 1939 r. w walce. Brał udział w ciężkich walkach pod Myślenicami, Jordanowem. Poprzez Nowy Wiśnicz, Mielec, Kolbuszowę, Rzeszów, Jarosław, Lasy Janowskie. Wzięty do niewoli w okolicach Starego Dzikowa, uciekł z transportu i powrócił do domu. Od 1940 r. w konspiracji – Związek Walki Zbrojnej. Żołnierz w grupie dywersyjnej dowodzonej przez Stanisława Mikulskiego „Żmiję”. Walczył w organizacji wywiadowczo-dywersyjnej krypt. „Ruch” podległej inspektorowi rzeszowskiemu AK Łukaszowi Cieplińskiemu. Dowódca tego ośrodka por. Józef Lutak „Orzeł” podał go jako kandydata do konspiracyjnej małej matury. Zdobywał cenne dla Armii Krajowej informacje wywiadowcze. Uczestniczył w wielu akcjach sabotażowych, dywersyjnych i likwidacyjnych. Brał udział w akcji likwidacyjnej na Edwardzie Kochu w Niebylcu, który otrzymał wyrok śmierci za współpracę z Niemcami. Walczył w plutonie dyspozycyjnym Inspektoratu AK Rzeszów. W 1944 r. w stopniu kaprala (konspiracyjny) zostaje dowódcą drużyny dywersyjnej w plutonie dywersyjnym Placówki AK Strzyżów. Po wejściu Sowietów zmuszony wyjechać na tzw. Ziemie Odzyskane. Powrócił do Żarnowej w 1946 r. gdzie pracował jako masarz i rolnik. Podporucznik (2 stycznia 2001 r.).

Po odzyskaniu niepodległości aktywnie włączył się w życie kombatanckie. Działa w Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz w Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych (ZKRPiBWP). Jego aktywna działalność w ZKRPiBWP została uhonorowana odznaką za zasługi dla tej organizacji (2000).

Wielokrotnie dzielił się swoimi przeżyciami wojennymi. Już w 1991-1992 r. jego wspomnienia były publikowane w regionalnym miesięczniku „Waga i Miecz”. Całość wspomnień została natomiast opublikowana w książce pt. „Wojenne losy Strzyżowiaków” (Strzyżów-Rzeszów 2001). Wielokrotnie udzielał wspomnieniowych wywiadów związanych z budową tunelu schronowego w Strzyżowie, w którym w 1941 r. doszło do spotkania Hitlera z Mussolinim. Niemcy wykorzystywali tutaj niewolniczą pracę m.in. miejscowej ludności. Wśród pracujących był także Tadeusz Lutak. Pomimo ciężkiej pracy zdołał pogodzić to z działalnością konspiracyjną, udawało mu się nawet zdobywać materiały wybuchowe, których Niemcy używali do drążenia tunelu. Wykonał dużą pomoc i zaangażowanie w powstanie książki autorstwa dr. Piotra Szopy pt. „Armia Krajowa w Strzyżowskiem” (Strzyżów-Rzeszów 2009). Pomocy udzielił także przy powstaniu książek pt. „W imieniu Rzeczypospolitej… Wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego na terenie Podokręgu AK Rzeszów” (Rzeszów 2014) Piotra Szopy oraz Ryszarda Ziobronia „Historia żołnierza tułacza. Działalność emigracyjna generała Władysława Bortnowskiego” (Rzeszów 2009). Por. Tadeusz Lutak pomagał w różnych działaniach prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie. Wśród nich należy wymienić organizację rajdu szlakiem Armii Krajowej na pogórzu strzyżowskim. Corocznie bierze aktywny udział w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych gdzie propaguje sylwetkę swojego dowódcy ppor. cz. w. Stanisława Mikulskiego ps. „Żmija”, który ukrywał się przed UB do 1955 r. kiedy to został brutalnie zamordowany. W 2015 r. aktywnie wspomógł akcję nadania imienia lokalnego Żołnierza Wyklętego Rafała Paszka ps. „Królik” rondu w Strzyżowie. W 2016 r. udostępnił żołnierzom swojej macierzystej jednostki wojskowej w Żurawicy unikatowe materiały fotograficzne dotyczące działania tej jednostki przed wojną. Corocznie inicjuje działania o charakterze patriotycznym i aktywnie uczestniczy w licznych świętach państwowych gdzie reprezentuje środowisko żołnierzy Armii Krajowej. W 2017 r. odwiedził swoją jednostkę w Żurawicy – spotkał się tam z gorącym przyjęciem.

Odznaczenia i medale: Medal Wojska (Londyński- czterokrotnie) (15 VIII 1948); Medal Zwycięstwa i Wolności (31 VIII 1968); Krzyż Partyzancki (24 V 1973); Krzyż Armii Krajowej (18 III 1981); Medal „Za Udział w Wojnie Obronnej 1939” (25 VIII 1982); KKOOP (28 I 1987); Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie ( 15 XII 1993); Krzyż Armii Krajowej (21 V 1998). Nagroda Honorowa IPN „Świadek Historii” (18 X 2019).

do góry