Książka kpt. Stanisława Petry’ego „Naczelna Komenda Wojsk Polskich we Lwowie. Organizacja wojsk polskich 1–22 XI 1918 r.”, redakcja naukowa Lucjan Fac, opracowanie i redakcja Andrzej Chmielarz, Zbigniew Moszumański, Witold Rawski. Została wydana przez Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej powstała m.in. w oparciu o opracowanie liczące 242 stron maszynopisu, napisane w latach międzywojennych przez kpt. S. Petry’ego. Stanowi historię wojenną 5 Dywizji Piechoty, sformowanej wiosną 1919 r. jako Dywizja Lwowska.
Kpt. Petry 1885 – 1943) już jako student filozofii Uniwersytetu Franciszkańskiego (Lwowskiego) parał się dziennikarstwem i publicystyką, znakomicie rozumiał ranę wydarzeń we Lwowie. Gdy 1 listopada 1918 r. rozpoczął służbę w Szkole Sienkiewicza, zaczął notować przebieg zdarzeń, robił odpisy dokumentów. W czasie walk listopadowych 1918 r. był członkiem I Załogi Szkoły Sienkiewicza, później zastępca dowódcy kompani kulparkowskiej, na podstawie relacji uczestników i wielu niedostępnych dziś źródeł, opisał nieznany bliżej wymiar działań obrońców podczas zmagań polsko-ukraińskich we Lwowie w 1918 r.
Przedstawia szczegółowo zarówno organizację dowodzenia, jak i wysiłek zaplecza, pokazując, w jaki sposób ten niedoceniany i dużej części zapomniany aspekt przełożył się skutecznie na efektywność prowadzonych działań bojowych. Lektura tej pracy uświadamia nam, jak wielki pozostaje nadal nasz obszar niewiedzy o jednym z najgłośniejszych wydarzeń okresu walk o granice odradzającej się Polski.
W książce znalazły się archiwalia dokumentujące dorobek trzytygodniowych walk listopadowych 1918 r. Ten bezcenny maszynopis został w 2021 r. przekazany Oddziałowemu Archiwum IPN w Rzeszowie przez pana Macieja Karasińskiego, za co jesteśmy mu niezmiernie wdzięczni.
W ramach projektu Archiwum Pełne Pamięci zachęcamy Państwa do współpracy w utrwalaniu pamięci o losach Polski i Polaków w ubiegłym stuleciu. Zachęcamy do wydobycia z domowych zbiorów dokumentów ukazujących ważne wydarzenia z dziejów Polski i tych przedstawiających szerzej nieznane lub zapomniane historie rodzinne i podzielenia się nimi za pośrednictwem IPN z innymi. Temu ma służyć m.in. portal www.archiwumpamieci.pl.
Także za jego pośrednictwem można się skontaktować z pracownikami Instytutu, by przekazać im dokumenty czy zainteresować IPN opowieścią o losach własnej rodziny. Zależy nam głównie na pozyskaniu oryginalnych dokumentów i zbiorów. W przypadku gdy dokumenty mają dla potencjalnych darczyńców wyjątkową wartość, prosimy jedynie o ich czasowe udostępnienie w celu wykonania kopii.
Z ramienia Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie pozyskiwaniem, kopiowaniem, opracowaniem oraz archiwizowaniem kolekcji zajmuje się kustosz Igor Wiowicz email: igor.witowicz@ipn.gov.pl, tel. 17 86 06 011.