Nawigacja

Aktualności

Odsłonięcie muralu poświęconego mjr. Józefowi Batoremu – Werynia, 21 czerwca 2021 r.

21 czerwca 2021 r. na budynku Szkoły Podstawowej w Weryni odsłonięto mural poświęcony mjr. Józefowi Batoremu - Żołnierzowi Niezłomnemu, zamordowanemu 1 marca 1951 r. w więzieniu mokotowskim wraz z innymi członkami IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość

Józef Batory ps. „Argus”,„ Wojtek”, „Orkan”, „August” ur. 20 lutego 1914 r. w Weryni, zm. 1 marca 1951 w Warszawie – kapitan Wojska Polskiego (w 2013 r. awansowany pośmiertnie do stopnia majora), żołnierz ZWZ-AK, szef łączności zewnętrznej IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Aresztowany przez funkcjonariuszy MBP, ofiara zbrodni komunistycznej. Pochodził z rodziny rolniczej, był synem Jana, aktywnego w Stronnictwie Ludowym, oraz Petroneli z Wilków. Maturę zdał w Prywatnym Koedukacyjnym Gimnazjum w Kolbuszowej, w 1937 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W stopniu podporucznika ukończył Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty w 22 Dywizji Piechoty Górskiej. W kampanii wrześniowej 1939 r. walczył w szeregach 2 psp. W czasie okupacji niemieckiej w konspiracji ZWZ - AK. Oficer łączności, a w latach 1942 - 1944 adiutant Komendy Obwodu AK Kolbuszowa. Jesienią 1944 r. przeniesiony do Obwodu AK Rzeszów, gdzie był adiutantem komendanta Obwodu, płk. Mieczysława Kawalca (ps. „Żbik” ). Awansowany został do stopnia kapitana. W 1945 r. działał w organizacji „NIE” a następnie w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj. Nie ujawnił się. Jesienią 1945 r. podjął dalszą działalność konspiracyjną w WiN jako szef łączności Krakowskiego Okręgu WiN, a następnie od października 1945 r. do sierpnia 1946 r. szef łączności zewnętrznej Obszaru Południowego WiN, szef kancelarii i archiwum tego Obszaru. Od sierpnia 1946 r. do grudnia 1947 r. kierował łącznością zewnętrzną IV Zarządu Głównego WiN. Posługiwał się dowodem tożsamości i legitymacją członkowską PPS na nazwisko „Józef Borzęcki” i „Jan Dul”. Od jesieni 1945 r. do końca 1947 r. był stałym łącznikiem WiN-u z prymasem Hlondem. Aresztowany przez funkcjonariuszy MBP 2 grudnia 1947 r. w Warszawie na ul. Książęcej. Po trzyletnim brutalnym śledztwie prowadzonym pod bezpośrednim nadzorem NKWD, wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 14 października 1950 r. skazany na dwukrotną karę śmierci. 17 września 1994 r. w 55. rocznicę agresji ZSRR na Polskę odbył się jego symboliczny pogrzeb na cmentarzu w Kolbuszowej. 1 marca 2021 r. awansował pośmiertnie do stopnia majora. Mjr. Józef Batory jest upamiętniony w Rzeszowie, jego popiersie znajduje się na Pomniku Żołnierzy Wyklętych, który został odsłonięty 17 listopada 2013 r. 

Pomysłodawcą i fundatorem muralu jest Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, który dzięki staraniom i dobrej współpracy z Szkołą Podstawową im. mjr. Józefa Batorego i burmistrzem Gminy Kolbuszowa zrealizował to przedsięwzięcie. Wykonawcą muralu jest Arkadiusz Andrejkow, artysta z Sanoka. Ma on w swoim dorobku wiele takich prac właśnie w formie murali lub drwenali, jest laureatem plebiscytu Nieprzeciętni i ma na swoim koncie kilkanaście wystaw indywidualnych, a także ponad dwadzieścia zbiorowych.
 
Uroczystości rozpoczęła msza święta koncelebrowana w kościele pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe w Weryni z udziałem ks. dr. Pawła Batorego, ks. Lucjana Szumierza - dziekana dekanatu Kolbuszowa Wschód, proboszcza kolbuszowskiej Kolegiaty i ks. Jarosława Depczyńskiego - proboszcza Weryni.  Po mszy rodzina przedstawionego na muralu majora, żołnierze 3 Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej im. płk. Łukasza Cieplińskiego, poczty sztandarowe, przedstawiciele władz wojewódzkich i samorządowych, Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Nisko-Stalowa Wola, uczniowie i wychowawcy, zaproszeni goście udali się na plac szkolny, gdzie pod tablicą upamiętniającą mjr. Józefa Batorego złożono wiązanki kwiatów. Następnie brat zamordowanego bohatera Franciszek Batory, dr Dariusz Iwaneczko - dyrektor rzeszowskiego IPN oraz uczennica i krewna z rodziny mjr. Józefa Batorego Lidia Świętek odsłonili mural. Była część artystyczna w wykonaniu uczniów szkoły oraz przemówienia Ewy Draus, wicemarszałka województwa podkarpackiego, Stanisława Fundakowskiego, podkarpackiego wicekuratora oświaty, dr. hab. prof. UR Czesława Puchalskiego, Jana Zuby burmistrza gminy Kolbuszowa, Franciszka Batorego brata. 
 
Dr Dariusz Iwaneczko w skierowanych do uczestników słowach powiedział: Osobowość Józefa Batorego w pewnej mierze kształtowała ta szkoła, spowodowała, że w pewnym momencie życia powiedział te słowa, które widnieją pod jego portretem „Wolnej Polski pragnę całą duszą”. Ale osobowość też ukształtowała jego rodzina, tak że August, Stefan, Józef i obecny tu Franciszek tak przejęli się Polską, że wszyscy zginęli za Polskę, a brat Franciszek kroczy przez życie i głosi prawdę o swoich braciach. IPN wypełnia misję m.in. przypominanie historii w takiej formie jak obecny tu mural. Naszej misji przyświeca hasło: Idziemy po swoich, ci nasi leżą jeszcze gdzieś w ziemi...Mam tak nadzieją, że Franciszek Batory i jego rodzina stanie nad grobem mjr. Józefa Batorego, bohatera Weryni, ziemi kolbuszowskiej, ziemi podkarpackiej i bohatera Polski. 
 
Fot. Katarzyna Gajda-Bator
do góry