Nawigacja

Aktualności

W rocznicę święceń kapłańskich abp. Ignacego Tokarczuka publikujemy archiwalia zgromadzone z zasobie IPN Oddział w Rzeszowie

78. lat temu – 21 czerwca 1942 r. we Lwowie biskup pomocniczy Eugeniusz Baziak udzielił Ignacemu Marcinowi Tokarczukowi święceń kapłańskich.

Rzeszowskie Archiwum IPN, gdzie przechowywane są różnorodne materiały, stanowi niewątpliwie ogromną kopalnię wiedzy. Wśród wielu ciekawych materiałów archiwalnych w naszych zasobach zgromadzone są dokumenty głównie wytworzone przez służbę bezpieczeństwa i dotyczące arcybiskupa Ignacego Tokarczuka.

Wśród kapłanów zapisanych „złotymi zgłoskami” w dziejach kościoła katolickiego w okresie komunistycznej dyktatury szczególne miejsce zajmuje abp. Ignacy Tokarczuk (1918 – 2012) - biskup niezłomny, postrzegający komunizm jako zło, sprzeczne z duchem Ewangelii i odbierające człowiekowi przypisaną mu wolność. Nie godząc się na komunistyczne zakłamanie odważnie bronił suwerenności kościoła, jak również praw ludzi zapisanych w Konstytucji PRL. Głosił kazania, w których piętnował system komunistyczny. Wyrazem jego troski duszpasterskiej było zainicjowanie, bez oglądania się na zgodę komunistycznych władz, procesu samowolnego budownictwa sakralnego. Bp Tokarczuk był także jednym z największych orędowników opozycji politycznej w okresie PRL.

Ten urodzony w Łubiankach Wyższych 1 II 1918 r. kapłan,  zdał maturę w Zbarażu, a następnie studiował na Uniwersytecie Jana Kazimierze we Lwowie i tamtejszym Seminarium Duchownym. Święcenia kapłańskie przyjął 21 czerwca 1942 r. we Lwowie. Potem pracował m.in. na terenie archidiecezji lwowskiej, na Górnym Śląsku, Pomorzu i studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (gdzie uzyskał doktorat). Potem wyjechał na Warmię i Mazury. Od 1965 r. do 1993 r. pełnił posługę jako ordynariusz diecezji (potem archidiecezji przemyskiej). W okresie tym był także członkiem Rady Głównej Episkopatu Polski.

W 1995 r. został honorowym członkiem NSZZ „Solidarność”. 1 czerwca 1996 r. otrzymał Nagrodę im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego za bezkompromisową służbę prawdzie. W 1991 r. Akademia Teologii Katolickiej w Warszawie (obecnie UKSW) nadała ordynariuszowi przemyskiemu tytuł doktora honoris causa. W 2003 r. został odznaczony medalem Polonia Mater Nostra Est. W 2006 r. Katolicki Uniwersytet Lubelski uroczyście odnowił jego doktorat. Trzy lata później tytuł doktora honoris causa nadał abp. Tokarczukowi Uniwersytet Rzeszowski.

3 maja 2006 r. – w święto Matki Bożej Królowej Korony Polskiej i święto narodowe upamiętniające uchwalenie Konstytucji 3 maja – prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński w uznaniu znamienitych zasług dla Ojczyzny, za działalność na rzecz przemian demokratycznych i wolnej Polski odznaczył abp. Ignacego Tokarczuka najwyższym odznaczeniem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej – Orderem Orła Białego.

Abp Ignacy Tokarczuk zmarł 29 grudnia 2012 r. w Przemyślu. Pochowany został w podziemiach katedry przemyskiej.

Wyrazem uhonorowania i docenienia postawy abp. Ignacego Tokarczuka było przegłosowanie przez Sejm RP 8 czerwca 2017 r. uchwały, w myśl której 2018 r. został ogłoszony rokiem abp. Ignacego Tokarczuka.

20 kwietnia 2018 r. na wniosek Instytutu Pamięci Narodowej abp Ignacy Tokarczuk został pośmiertnie uhonorowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dr. Andrzeja Dudę Krzyżem Wolności i Solidarności. Odznaczenie odebrała rodzina.

Opracowanie: dr hab. Mariusz Krzysztofiński

 

 

 

 

 

Opis fotografii:

1. Prymas Stefan  Kardynał Wyszyński, bp Stanisław Jakiel oraz bp Ignacy Tokarczuk na ulicach Przemyśla w trakcie uroczystości milenijnych, 1966 r.  (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
2. Prymas Stefan  Kardynał Wyszyński, bp Stanisław Jakiel oraz bp Ignacy Tokarczuk witani przez wiernych na ulicach Przemyśla w trakcie uroczystości milenijnych, 1966 r.  (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
3. Prymas Kardynał Stefan Wyszyński oraz bp Ignacy Tokarczuk na ulicach Przemyśla w otoczeniu wiernych w trakcie uroczystości milenijnych (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
4. Prymas Kardynał Stefan Wyszyński oraz bp Ignacy Tokarczuk na ulicach Przemyśla w otoczeniu wiernych w trakcie uroczystości milenijnych (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
5. Bp Ignacy Tokarczuk przemawia podczas uroczystości milenijnych w Przemyślu (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
6. Uroczystości milenijne w Lubaczowie 22 – 23 X 1966 r. Błogosławi abp Karol Wojtyła, obok niego po prawej stronie bp Ignacy Tokarczuk (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie) 
7. Uroczystości milenijne w Lubaczowie, 23 IX 1966 r. Przy ołtarzu ks. infułat Jan Nowicki. Poniżej biskupi polscy (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie) 
8. Uroczystości milenijne w Lubaczowie, (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie) 
9. Uroczystości przekazania cudownego obrazu Matki Bożej Rudeckiej parafii w Jasieniu koło Ustrzyk Dolnych, 6 - 7 VII 1968 r. Od prawej: bp Ignacy Tokarczuk, bp Jerzy Ablewicz, kardynał Karol Wojtyła (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
10. Uroczystości przekazania cudownego obrazu Matki Bożej Rudeckiej parafii w Jasieniu koło Ustrzyk Dolnych, 6 - 7 VII 1968 r. Bp Tokarczuk odprawia msze św. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
11. Uroczystości przekazania cudownego obrazu Matki Bożej Rudeckiej parafii w Jasieniu koło Ustrzyk Dolnych, 6 - 7 VII 1968 r. Bp Tokarczuk odprawia msze św. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
12. Uroczystości przekazania cudownego obrazu Matki Bożej Rudeckiej parafii w Jasieniu koło Ustrzyk Dolnych, 6 - 7 VII 1968 r. Bp Tokarczuk odprawia msze św. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
13. 13. Pismo wystosowane przez kierownika Samodzielnej Sekcji Paszportów i Dowodów Osobistych SB KW MO w Rzeszowie do bp. Ignacego Tokarczuka informujące o odmowie wydania paszportu na wyjazd do Włoch, Rzeszów, 7 VII 1969 r.  (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
14. Uroczystości przekazania cudownego obrazu Matki Bożej Rudeckiej parafii w Jasieniu koło Ustrzyk Dolnych, 6 - 7 VII 1968 r. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
15. Uroczystości przekazania cudownego obrazu Matki Bożej Rudeckiej parafii w Jasieniu koło Ustrzyk Dolnych, 6- 7 VII 1968 r. Bp Tokarczuk odprawia msze św. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
16. Fragment karty ewidencyjnej księdza Ignacego Tokarczuka wytworzonej przez SB MSW z 1964 r. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie)
17. Uroczystość Nawiedzenia Matki Bożej w parafii św. Józefa w Rzeszowie – Staromieściu, 6 IV 1971 r. Jedna z fotografii wykonanych przez funkcjonariuszy SB i naklejonych na plansze jako materiał poglądowy (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
18. Informacja pozyskana przez SB dotycząca pobytu bp. Ignacego Tokarczuka w Zakopanem, 28 X 1971 r. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
19. Dokument wytworzony przez SB zawierający wykaz nagrań dotyczących osoby Ignacego Tokarczuka z lat 1966 – 1969 przeznaczonych do zniszczenia, Rzeszów 1 IV 1971 r. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie) str. 1
20. Dokument wytworzony przez SB zawierający wykaz nagrań dotyczących osoby Ignacego Tokarczuka z lat 1966 – 1969 przeznaczonych do zniszczenia, Rzeszów 1 IV 1971 r. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie) str. 2
21. Uroczystości jubileuszowe w Dębowcu k. Jasła z okazji 125-lecia objawienia Matki Bożej w La Salette, 120-lecia powstania Zgromadzenia Księży Misjonarzy Saletynów i 70-lecia przybycia do Polski pierwszych Saletynów, 16–17 IX 1972 r.). Ks. Prymas Stefan Wyszyński i bo Ignacy Tokarczuk w drodze na uroczystości (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
22. Uroczystości jubileuszowe w Dębowcu k. Jasła z okazji 125-lecia objawienia Matki Bożej w La Salette, 120-lecia powstania Zgromadzenia Księży Misjonarzy Saletynów i 70-lecia przybycia do Polski pierwszych Saletynów, 16–17 IX 1972 r. Prymas Stefan Wyszyński i bp Ignacy Tokarczuk w drodze na uroczystości (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
23. Uroczystości jubileuszowe w Dębowcu k. Jasła z okazji 125-lecia objawienia Matki Bożej w La Salette, 120-lecia powstania Zgromadzenia Księży Misjonarzy Saletynów i 70-lecia przybycia do Polski pierwszych Saletynów, 16–17 IX 1972 r. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
24. Uroczystości jubileuszowe w Dębowcu k. Jasła z okazji 125-lecia objawienia Matki Bożej w La Salette, 120-lecia powstania Zgromadzenia Księży Misjonarzy Saletynów i 70-lecia przybycia do Polski pierwszych Saletynów, 16–17 IX 1972 r. Pośrodku Prymas Stefan Wyszyński, bp. Ignacy Tokarczuk (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
25. Fotografia grupowa uczestników uroczystości jubileuszowych w Dębowcu k. Jasła z okazji 125-lecia objawienia Matki Bożej w La Salette, 120-lecia powstania Zgromadzenia Księży Misjonarzy Saletynów i 70-lecia przybycia do Polski pierwszych Saletynów, 16–17 IX 1972 r. Pośrodku Prymas Stefan Kardynał Wyszyński i bp Ignacy Tokarczuk. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
26. Fotografia grupowa uczestników uroczystości jubileuszowych w Dębowcu k. Jasła z okazji 125-lecia objawienia Matki Bożej w La Salette, 120-lecia powstania Zgromadzenia Księży Misjonarzy Saletynów i 70-lecia przybycia do Polski pierwszych Saletynów, 16–17 IX 1972 r. Pośrodku Prymas Stefan Kardynał Wyszyński i bp Ignacy Tokarczuk. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
27. Uroczystości religijne w Miejscu Piastowym w 50. rocznicę zatwierdzenia Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła, 10 IX 1972 r. Pośrodku Prymas Stefan Wyszyński, po jego lewej stronie kardynał Karol Wojtyła, bp Ignacy Tokarczuk, ks. Władysław Padacz, bp Tadeusz Błaszkiewicz (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
28. Oryginał załącznika do karty Ewidencji Operacyjnej Księdza (EOK) bp Ignacego Tokarczuka wytworzonego przez SB zawierający m.in. informację, że podczas odpustu w klasztorze oo. Dominikanów w Tarnobrzegu 8 IX 1973 r. skrytykował sprofanowanie kilka lat wcześniej kaplicy szpitalnej w Tarnobrzegu (ze zbiorów Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie)
29. Uroczystości sześćsetlecia diecezji przemyskiej, 13 VI 1976 r. Na pierwszym planie bp Marian Rechowicz i kardynał Karol Wojtyła. W głębi za relikwiami kardynał Stefan Wyszyński, bp Ignacy Tokarczuk, ks. Stanisław Dziwisz, obecnie kardynał metropolita senior krakowski (ze zbiorów  Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
30. Fotografia wykonana podczas uroczystości sześćsetlecia diecezji przemyskiej, Przemyśl 13 VI 1976 r. (zbiory Anny Szydłowskiej w Instytucie Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
31. Informacja dotycząca wystąpień bp. Ignacego Tokarczuka o treści społeczno – politycznej, Warszawa 13 IV 1976 r. (ze zbiorów Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej)
32. Informacja sporządzona przez SB informująca o wydaniu przez bp. Ignacego Tokarczuka komunikatu w 40. rocznicę zamordowania polskich oficerów w Katyniu, 21 IV 1980 r. (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
33. Poświecenie przez bp. Ignacego Tokarczuka sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” WSK –PZL Rzeszów na stadionie „Stali” Rzeszów, 20 IX 1981 r. Pośrodku bp Ignacy Tokarczuk (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
34. Poświecenie przez bp. Ignacego Tokarczuka sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” WSK –PZL Rzeszów na stadionie „Stali” Rzeszów, 20 IX 1981 r. Wierni siedzą na trybunach stadionu ( ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
35. Poświecenie przez bp. Ignacego Tokarczuka sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” WSK –PZL Rzeszów na stadionie „Stali” Rzeszów, 20 IX 1981 r. Wierni siedzą na trybunach stadionu ( ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
36. Poświecenie przez bp. Ignacego Tokarczuka sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” WSK –PZL Rzeszów na stadionie „Stali” Rzeszów, 20 IX 1981 r.  Delegacja NSZZ RI „Solidarność”( ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
37. Informacja o podjęciu z inicjatywy bp. Ignacego Tokarczuka w kościołach dekanatu Rzeszów I akcji zbierania i wysyłania paczek m.in. dla działaczy „Solidarności” przetrzymywanych w Zakładzie Karnym w Załężu (ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
38. Pierwsza strona tygodnika diecezjalnego „Rola Katolicka” z 10 III 1989 r., w którym opublikowano homilię „Jeszcze ma miłość do ziemi…” wygłoszoną przez bp. Ignacego Tokarczuka w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzeszowie (kolekcja Wandy Tarnawskiej, ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
39. Uroczysta Msza Święta w 8. rocznicę podpisania porozumień w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych celebrowana przez bp. Ignacego Tokarczuka w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzeszowie, 18 II 1989 r. Homilię głosi bp. Ignacy Tokarczuk (fot. Igor Witowicz)
40. Wiceprezes IPN Janusz Krupski przemawia podczas konferencji Abp Ignacy Tokarczuk – Kościół, władza, opór społeczny”, Rzeszów, 5 XI 2002 r. Po jego prawej stronie abp. I. Tokarczuk, po lewej dr Zbigniew Nawrocki, dyrektor IPN Oddziału w Rzeszowie (fot. Igor Witowicz, ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
41. Wiceprezes IPN Janusz Krupski oraz dr Zbigniew Nawrocki składają życzenia abp. Ignacemu Tokarczukowi podczas konferencji Abp Ignacy Tokarczuk – Kościół, władza, opór społeczny”, Rzeszów, 5 XI 2002 r. (fot. Igor Witowicz, ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
42. Konferencja „Abp Ignacy Tokarczuk – Kościół, władza, opór społeczny”. Od lewej: Janusz Krupski – wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej, abp Ignacy Tokarczuk, bp Kazimierz Górny, bp Edward Frankowski, Rzeszów, 5 XI 2002 r. (fot. Igor Witowicz, ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
43. Przekazanie abp. Ignacemu Tokarczukowi kopii materiałów Na zdjęciu: Grzegorz Kurasz, Robert Witalec kierownik referatu OBUIAD i arb. Ignacy Tokarczuk. Rzeszów, 5 listopada 2002 r. (fot. Igor Witowicz, ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Rzeszowie)
44. Uroczystość przekazania abp. Ignacemu Tokarczukowi Nagrody Honorowej „Świadek historii”. Od prawej abp Ignacy Tokarczuk, dr Ewa Leniart (wówczas dyrektor IPN O/Rzeszów) dr hab. Krzysztof Kaczmarski (IPN O/Rzeszów), dr Mariusz Krzysztofiński (IPN O/Rzeszów), Wojciech Buczak , wówczas przewodniczący Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSZZ „Solidarność”, Przemyśl, 3 IX 2012 r. (fot. Krzysztof Zając)
45. Okolicznościowy obrazek wydrukowany w związku z 70. rocznicę święceń kapłańskich abp. Ignacego Tokarczuka (ze zbiorów Mariusza Krzysztofińskiego) str. 1
46. Okolicznościowy obrazek wydrukowany w związku z 70. rocznicę święceń kapłańskich abp. Ignacego Tokarczuka (ze zbiorów Mariusza Krzysztofińskiego) str. 2
47. Uroczystości pogrzebowe abp. Ignacego Tokarczuka, katedra w Przemyślu, 2 I 2013r. (fot. Igor Witowicz)
48. Uroczystości pogrzebowe abp. Ignacego Tokarczuka, katedra w Przemyślu, 2 I 2013r. (fot. Igor Witowicz)
49. Uroczystości pogrzebowe abp. Ignacego Tokarczuka, katedra w Przemyślu, 2 I 2013r. (fot. Igor Witowicz)
50. Ornat, mitra i pastorał abp Ignacego Tokarczuka (ze zbiorów Izby Pamięci abp. Ignacego Tokarczuka w opactwie jarosławskim, fot. Krzysztof Kapłon)
51. Fotografia portretu abp. Ignacego Tokarczuka, kawalera Orderu Orła Białego (fot. ze zbiorów Mariusza Krzysztofińskiego)

 

 

 

do góry