Instytut Pamięci Narodowej Co kryje Oddziałowe Archiwum IPN w Rzeszowie – kapitan Franciszek Cieplik - Archiwalia – Rzeszów -

Rzeszowskie Archiwum IPN, gdzie przechowywane są różnorodne materiały, stanowi niewątpliwie ogromną kopalnię wiedzy. Każdego dnia będziemy udostępniać Państwu ciekawe zdjęcia osób i wydarzeń, mówiące o historii naszej małej Ojczyzny.

Kapitan Franciszek Cieplik, syn Wojciecha i Marii z d. Purgarić, ur. 8 lutego 1908 r. w Sarajewie w Bośni. Szkołę powszechną i cztery klasy gimnazjum ukończył w Drohobyczu, a w 1928 r. zakończył naukę w Trzyletniej Średniej Szkole Ogrodniczej w Lublinie, podejmując praktykę w Fabryce Win Makowskiego w Kruszwicy. W latach 1930–1931 przeszedł szkolenie wojskowe w Batalionie Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7 w Śremie, a w 1932 r. odbył przeszkolenie policyjne w Sosnowcu i jako starszy posterunkowy zaczął służbę w Brzuchowicach k. Lwowa. W 1933 r. otrzymał awans do stopnia podporucznika WP. Od 2 marca 1937 r. pracował w Wydziale Śledczym Policji Państwowej we Lwowie, a 1 kwietnia 1939 r. został przodownikiem PP. 22 sierpnia 1939 r. został zmobilizowany do 1 plutonu 2 kompanii I batalionu 19. Pułku Piechoty Odsieczy Lwowa. W kampanii wrześniowej 1939 r. brał udział w walkach tego pułku podczas bitwy nad Bzurą, 15 września został ranny pod Gostyninem. Po ucieczce ze szpitala powrócił do Jarosławia. Ukrywał się do 15 listopada 1939 r. w Tywoni pod Jarosławiem, następnie przez Węgry, Jugosławię i Włochy przedostał się do Francji, gdzie zaciągnął się do 1 Dywizji Grenadierów – jednostki piechoty Wojska Polskiego tworzonej we Francji od listopada 1939 r. Za męstwo wykazane podczas kampanii francuskiej 1940 r. odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari V kl. i francuskim Croix de Guerre. 28 czerwca 1940 r. dostał się do niewoli niemieckiej. Zbiegł 8 lipca 1940 r. przez Hiszpanię do Portugalii, gdzie 2 grudnia 1940 r. zatrzymany został przez Portugalczyków i odstawiony do Hiszpanii. Od 12 stycznia 1941 r. przebywał w obozie Miranda de Ebro, skąd podjął nieudaną próbę ucieczki. Został zwolniony 11 grudnia 1942 r. i przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymał przydział do 1 Samodzielnej Brygady Strzelców. Zgłosił się do pracy w kraju. Po przeszkoleniu konspiracyjnym, 23 września 1943 r. złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej i przyjął pseudonim „Hatrak”. Nocą z 30 kwietnia na 1 maja 1944 r. został przerzucony drogą powietrzną do okupowanej Polski, tym samym znalazł się w elitarnym gronie 316 cichociemnych. Po aklimatyzacji przydzielono go do Okręgu AK Nowogródek. Został ciężko ranny 21 sierpnia 1944 r. w bitwie małego 36-osobowego oddziału AK z dużą formacją NKWD pod Surkontami (obecnie jest to wieś na Białorusi, w pobliżu Lidy). Został dobity bagnetem przez sowieckiego żołnierza. Uratował się tylko jeden żołnierz AK, w walce zginęło 132 enkawudzistów. Pozostawił wdowę Katarzynę z domu Sygnowską i dwoje dzieci: Teresę i Józefa.

Kolekcja Teresy Bogusławskiej zawiera kilkaset cyfrowych kopii fotografii, dokumentów, odznaczeń i innych pamiątek po kpt. Franciszku Ciepliku. Materiały archiwalne zostały udostępnione OA IPN w Rzeszowie przez panią Teresę Bogusławską, córkę Franciszka Cieplika.

Zdjęcie 001. Franciszek i Katarzyna Cieplikowie – fotografia ślubna, 6 listopada 1928 r.

Zdjęcie 002. Grupa uczniów i profesorów Trzyletniej Średniej Szkoły Ogrodniczej w Lublinie – uczestników wycieczki do Warszawy w 1927 r. Wśród siedzących, trzeci od lewej Franciszek Cieplik.

Zdjęcie 003. Uczniowie i profesorowie Trzyletniej Średniej Szkoły Ogrodniczej w Lublinie. Franciszek Cieplik stoi w środku ubrany w garnitur z kamizelką i białą koszulę z muszką. Zdjęcie wykonane w 1928 r. w pracowni lubelskiego fotografa Ludwika Hartwiga.

Zdjęcie 004. Żołnierze oddziału Batalionu Podchorążych Rezerwy Piechoty w Śremie pozują do zdjęcia na tle budynku koszarowego 28 listopada 1930 r. Franciszek Cieplik stoi w drugim rzędzie, piąty z prawej.

Zdjęcie 005. Uroczysta akademia zorganizowana w Śremie z okazji obchodów setnej rocznicy wybuchu powstania listopadowego – 28 listopada 1930 r. Część żołnierzy w mundurach z okresu powstania. Franciszek Cieplik stoi trzeci na lewo od popiersia marszałka Józefa Piłsudskiego.

Zdjęcie 006. Zdjęcie zbiorowe niższych stopniem funkcjonariuszy Policji Państwowej podczas szkolenia policyjnego w Sosnowcu w 1932 r. Posterunkowy Franciszek Cieplik siedzi bez nakrycia głowy czwarty z prawej w środkowym rzędzie.

Zdjęcie 007. Franciszek Cieplik w mundurze funkcjonariusza Policji Państwowej.

Zdjęcie 008. Franciszek Cieplik w mundurze posterunkowego Policji Państwowej w 1932 r.

Zdjęcie 009. Zdjęcie zbiorowe 10. kompanii Rezerwy Policyjnej w Jarosławiu. Wśród siedzących dziesiąty od prawej Franciszek Cieplik. Zdjęcie wykonane najprawdopodobniej w Jarosławiu w latach 1938–1939.

Zdjęcie 010. Ćwiczenia walki wręcz. Na pierwszym planie – w ciemnych spodniach – Franciszek Cieplik. Zdjęcie wykonane prawdopodobnie w Jarosławiu w latach 1938–1939.

Zdjęcie 011. Policjanci w strojach do szermierki oraz prawdopodobnie dowódca 10. kompani Rezerwy Policyjnej w Jarosławiu. Drugi z prawej stoi Franciszek Cieplik. Zdjęcie wykonane prawdopodobnie w Jarosławiu w latach 1938–1939.

Zdjęcie 012. Ćwiczenia szermierki. Czwarty z lewej Franciszek Cieplik. Zdjęcie wykonane prawdopodobnie w Jarosławiu w latach 1938–1939.

Zdjęcie 013. Franciszek Cieplik w marynarce cywilnej w latach 30. XX w.

Zdjęcie 014. Zdjęcie z legitymacji podróżnej wystawionej dla ppor. F. Cieplika w Budapeszcie 27 listopada 1939 r.

Zdjęcie 015. Legitymacja wojskowa ppor. Franciszka Cieplika wystawiona we Francji 4 stycznia 1940 r.

Zdjęcie 016. Por. Franciszek Cieplik w grupie oficerów 1 Dywizji Grenadierów wiosną 1940 r. Stoi siódmy z prawej ubrany we francuską kurtkę oficerską. Wśród stojących drugi od lewej prawdopodobnie dowódca 1. Pułku Grenadierów Warszawy – płk dypl. Szymon Kocur (w okularach). Piąty od lewej stoi prawdopodobnie por. Włodzimierz Dulniak (uśmiechnięty, z włosami wpadającymi w blond). Pierwszy od prawej to prawdopodobnie por. Stanisław Kowalski zamordowany we wrześniu 1941 r. podczas próby ucieczki z obozu Miranda de Ebro w Hiszpanii. Pozostali to w większości oficerowie II batalionu 1. Pułku Grenadierów.

Zdjęcie 017. Porucznik Franciszek Cieplik ubrany w oficerski frencz z szelką naramienną, w furażerce na głowie podczas służby w 1. Pułku Grenadierów Warszawy we Francji w 1940 r.

Zdjęcie 018. Awers i rewers Krzyża Srebrnego Virtuti Militari, który otrzymał por. F. Cieplik za męstwo wykazane w walkach z Niemcami we Francji w 1940 r.

Zdjęcie 019. Legitymacja tymczasowa Orderu Virtuti Militari podpisana 21 czerwca 1940 r. przez płka Szymona Kocura, dowódcę 1 Pułku Grenadierów Warszawy.

Zdjęcie 020. Kartka pocztowa wysłana w czerwcu 1941 r. przez Franciszka Cieplika z obozu Miranda de Ebro w Hiszpanii do żony Katarzyny.

Zdjęcie 021. Czterech więźniów stojących za murem i spoglądających przez kraty. Trzeci od lewej por. Franciszek Cieplik. Przed murem, niedaleko furty z metalowych prętów stoi uzbrojony wartownik. Prawdopodobnie jest to hiszpański obóz Miranda de Ebro. Więźniowie i strażnik w ubiorach zimowych. Zdjęcie zostało wykonane najprawdopodobniej w okresie od grudnia 1941 do marca 1942 roku.

Zdjęcie 022. Oficerowie Nowogródzkiego Okręgu Armii Krajowej w czerwcu 1944 r. Stoją od lewej: ppor. Wincenty Biruk ps. „Orlik”, por. cichociemny Jan Woźniak ps. „Kwaśny” (ze znakiem spadochronowym na lewej piersi munduru, uzbrojony w widoczny przy pasie pistolet), NN ps. „Boso”, kpt. cichociemny Franciszek Cieplik ps. „Hatrak”.

Zdjęcie 023. Srebrny medalik ze sceną objawienia Matki Bożej w Lourdes, należący do Franciszka Cieplika.

Zdjęcie 024. Minisłownik angielsko-francuski używany przez Franciszka Cieplika.

Zdjęcie 025. Odznaka pamiątkowa 1 Dywizji Grenadierów nadana Franciszkowi Cieplikowi w Szkocji w 1943 r.

Zdjęcie 026. Odznaczenie The France and Germany Star (Gwiazda za Francję i Niemcy) przyznane kpt. Franciszkowi Cieplikowi. Wstążka trójkolorowa niebiesko-biało-czerwona.

Zdjęcie 027. Odznaczenie The 1939–1945 Star (Gwiazda za Wojnę 1939–1945). przyznane kpt. Franciszkowi Cieplikowi. Wstążka w trzech kolorach: ciemnoniebieskim, czerwonym i jasnoniebieskim.

Zdjęcie 028. Awers i rewers odznaczenia The War Medal 1939–1945 (Medal za Wojnę 1939–1945) przyznanego kpt. Franciszkowi Cieplikowi. Na awersie znajduje się profil króla Jerzego VI, na rewersie widoczny jest lew – symbolizujący Koronę Brytyjską – depczący dwugłowego smoka – symbolizującego hitlerowskie Niemcy.

Zdjęcie 029. Znak Spadochronowy Armii Krajowej z 1954 r., przyznany pośmiertnie kpt. Franciszkowi Cieplikowi.

Zdjęcie 030. Jedna z 316 plakiet dedykowanych indywidualnie poszczególnym cichociemnym. Na mapie wygrawerowana data zrzutu kpt. Cieplika: 30 IV/1 V 1944. W dolnej części plakiety podłużne pole z wygrawerowanym pseudonimem kpt. Cieplika: „HATRAK”.

Zdjęcie 031. Znaczek upamiętniający kpt. F. Cieplika, wydany w 1986 r. przez Kresową Oficynę Podziemną.