Nawigacja

Aktualności

Co kryje Oddziałowe Archiwum IPN w Rzeszowie - 31 lat temu w Stoczni Gdańskiej spotkali się kandydaci na senatorów i posłów z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” przed wyborami 4 czerwca 1989 r.

Spotkanie kandydatów na senatorów i posłów z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” z Lechem Wałęsą w Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r.

W tych dziwnych dniach kwarantanny światowej, kiedy wszystko zwolniło i wydaje się, że nawet czas biegnie inaczej, warto się zatrzymać i przenieść pamięcią 31 lat wstecz – do 29 kwietnia 1989 r. Tego dnia większość kandydatów na senatorów i posłów – wyłonionych przez komitety obywatelskie „Solidarność” – przyjechało z całej Polski do Gdańska – kolebki „Solidarności”. Po co? Aby spotkać się, zobaczyć, policzyć, porozmawiać, omówić szczegóły kampanii wyborczej, poznać znanych tylko z widzenia lub słyszenia sławnych opozycjonistów, ale przede wszystkim sfotografować się z Lechem Wałęsą – z myślą o plakatach wyborczych, bo pierwsze w PRL-u częściowo wolne wybory (całkiem wolne były tylko wybory do senatu) zostały wyznaczone na 4 czerwca. Pomysł przeprowadzenia sesji zdjęciowej kandydatów z Lechem Wałęsą za Bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej był zapewne dobry, ale realizacja okazała się trudna. Licznie przybyli dziennikarze i fotoreporterzy (wśród nich byłem również i ja – jako przedstawiciel Komitetu Obywatelskiego „S” w Rzeszowie) skutecznie utrudniali pracę fotografom Erazmowi Ciołkowi, Maciejowi Goliszewskiemu i Jerzemu Kośnikowi, którzy mieli zadanie wykonania zdjęć do plakatów wyborczych. Dodatkowo pogoda nie była najlepsza, kandydaci byli zmęczeni podróżą, chaos był ogromny – co na zdjęciach zostało dobrze udokumentowane. Sesja musiała być oczywiście po kilku godzinach powtórzona i rzeczywiście odbyła się w słynnej Sali BHP Stoczni Gdańskiej, tuż po oficjalnym spotkaniu kandydatów KO, po licznych przemowach i dyskusjach. Tym razem fotografowie mieli już zadanie ułatwione, bo z sali wyszli dziennikarze i można było skupić się na pracy. Nazwiska kolejnych kandydatów odczytywał Henryk Wujec, sekretarz KO przy Lechu Wałęsie, fotografowie przez dwie godziny robili zdjęcia. Ja również zrobiłem kilkanaście zdjęć podczas tej sesji i pamiętam, że jedną klatkę negatywu z Wałęsą i Adamem Matuszczakiem dałem działaczom „Solidarności” z WSK Rzeszów i zdjęcie to znalazło się na plakacie wyborczym wydrukowanym właśnie przez WSK.

Warto chyba wspomnieć, w jakich okolicznościach udało się nam tego dnia dojechać do Gdańska. Zwłaszcza młodym Czytelnikom trzeba wytłumaczyć, że był to jeszcze schyłkowy PRL, z bardzo poważnymi brakami wszelkich towarów, również brakiem benzyny. Jechaliśmy z Rzeszowa samochodem marki „Nysa” z panem Adamem Matuszczakiem (kandydatem na posła) i panem Bolesławem Fleszarem (kandydatem na senatora) przez Lublin (odwiedziliśmy KUL), by przed północą dojechać na oparach benzyny na stację benzynową na warszawskiej Pradze. Zanotowałem w niedawno odnalezionym zeszycie: „Okazało się, że benzyna jest, ale li tylko dla MO i pogotowia, poza tym szef stacji podpił sobie i spał – nie dało się z nim dogadać. Długi sznur pustych samochodów stał już przed stacją, bo rano mieli zacząć sprzedaż. Pan Matuszczak wybrał się taksówką do swego krewnego po benzynę, ale okazało się, że ten leży właśnie leży w szpitalu; zdobył tylko kilka litrów benzyny, ale cóż to było… Około godziny czwartej rano pan Matuszczak jeszcze raz <zaatakował> szefa stacji benzynowej. Tym razem zupełnie zalany człek sprzedał nam cały bak benzyny (50 litrów), można było jechać dalej i około 9.00 rano byliśmy w Gdańsku”. W takich okolicznościach dojechaliśmy tego dnia do Gdańska, by z samego rana spotkać orszak Lecha idący pod Pomnik Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku i by później uczestniczyć w wydarzeniu, które – jak wydawało mi się – przejdzie do historii. Po 31 latach zupełnie inaczej patrzę teraz na ten dzień, na kampanię wyborczą 1989 roku, wiemy dużo więcej o bohaterach tamtych dni, którzy w różny sposób zapisali się w następnych latach na kartach historii. Wtedy nie wiedziałem zbyt wiele o ogromnych podziałach politycznych wśród ludzi „Solidarności”, nie znałem ich prawdziwych poglądów, dla wielu z nas świat był czarno-biały, w którym byli oni – komuniści i my – opozycjoniści. Dzisiaj patrzę na te zdjęcia jak na wykopaliska z niedalekiej przeszłości. Chyba warto je obejrzeć i dostrzec tych, których już nie ma wśród nas i tych, którzy zeszli na drugi plan bieżącej polityki, wielkich i małych, bohaterów i zdrajców, niezłomnych i skorumpowanych…

Pisząc to krótkie wspomnienie o 29 kwietnia 1989 roku wykorzystałem własne zapiski i artykuł Adama Cherka pod tytułem „Plakaty wyborcze kandydatów Komitetu Obywatelskiego z Lechem Wałęsą”, opublikowany w roczniku Krakowskie Studia Małopolskie 2013, nr 18. Cyfrowe kopie zdjęć wykonanych 29 kwietnia 1989 r. w Stoczni Gdańskiej przekazałem do OA IPN w Rzeszowie, gdzie znajdują się w Zbiorze Igora Witowicza.

Igor Witowicz, starszy kustosz w Oddziałowym Archiwum IPN w Rzeszowie

 

 

 

 

 

Zdjęcie 001. Lech Wałęsa, jego współpracownicy i kandydaci do sejmu i senatu z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” idą pod Pomnik Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku, 29 kwietnia 1989 r. Na zdjęciu widoczny jest Lech Wałęsa, przewodniczący Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ „S”, a na lewo od niego Krzysztof Pusz, dyrektor Biura Krajowego NSZZ „S”. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 002. Lech Wałęsa, jego współpracownicy i kandydaci do sejmu i senatu z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” idą pod Pomnik Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku, 29 kwietnia 1989 r. Na zdjęciu widoczny jest Lech Wałęsa (zasłonięty częściowo przez dziennikarza), na prawo od niego Bogdan Lis, Andrzej Celiński, Bronisław Geremek, Lech Kaczyński, Jan Krzysztof Bielecki (zasłonięty przez L. Kaczyńskiego), Zbigniew Romaszewski i Andrzej Łapicki. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 003. Lech Wałęsa, jego współpracownicy i kandydaci do sejmu i senatu z ramienia KO „Solidarność” idą pod Pomnik Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku, 29 kwietnia 1989 r. Na pierwszym planie widoczny jest Lech Wałęsa i Krzysztof Pusz. Na lewo od nich, w kapeluszu – Lucjan Wyciślak (sekretarz Rzeszowskiego KO „S”). Na drugim planie widoczny jest Bogdan Lis, Lech Kaczyński i Adam Michnik. Za nimi: Andrzej Celiński, Bronisław Geremek, Henryk Wujec, Jarosław Kaczyński, Zbigniew Romaszewski i inni. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 004. Pomnik Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku z wieńcem złożonym przez Lecha Wałesę, 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 005. Dziennikarze filmują i fotografują Lecha Wałęsę po złożeniu wieńca przy Pomniku Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku, 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 006. Dziennikarze filmują i fotografują Lecha Wałęsę po złożeniu wieńca przy Pomniku Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku, 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 007. Mężczyzna na wózku inwalidzkim przy Pomniku Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku, 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 008. Kandydaci do sejmu i senatu z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” przed bramą Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 009. Pierwsza sesja zdjęciowa (nieudana) Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu za bramą Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 29 kwietnia 1989 r. Na zdjęciu L. Wałęsa wita się z A. Michnikiem, kandydatem do sejmu z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Bytomiu. Od lewej: Krzysztof Pusz i fotografowie, wśród nich Jerzy Kośnik (stoi trzeci z prawej), za A. Michnikiem – Jarosław Maciej Goliszewski, na prawo od niego słabo widoczny Erazm Ciołek. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 010. Pierwsza sesja zdjęciowa (nieudana) Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu za bramą Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 29 kwietnia 1989 r. L. Wałęsa wita się z Aleksandrem Małachowskim, kandydatem do sejmu z ramienia KO „S”. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 011. Pierwsza sesja zdjęciowa (nieudana) Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu za bramą Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 29 kwietnia 1989 r. L. Wałęsa wita się z Walerianem Pańko, kandydatem do sejmu z ramienia KO „S”. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 012. Pierwsza sesja zdjęciowa (nieudana) Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu za bramą Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa wita się z Bolesławem Fleszarem, kandydatem do senatu z ramienia Rzeszowskiego Komitetu Obywatelskiego „S”. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 013. Pierwsza sesja zdjęciowa (nieudana) Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu za bramą Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa wita się z Adamem Matuszczakiem, kandydatem do sejmu z ramienia Rzeszowskiego Komitetu Obywatelskiego „S”. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 014. Pierwsza sesja zdjęciowa (nieudana) Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu za bramą Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 29 kwietnia 1989 r. Na prawo od L. Wałęsy Ryszard Bugaj, kandydat do sejmu z ramienia KO „S”. Po lewej: ks. Henryk Jankowski. Z prawej: Andrzej Wajda, kandydat do senatu z ramienia KO „S” w Suwałkach. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 015. Pierwsza sesja zdjęciowa (nieudana) Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu za bramą Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa wita się z Henrykiem Wujcem, kandydatem do sejmu z ramienia Komitetu Obywatelskiego „S”. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 016. Lech Wałęsa, jego współpracownicy i kandydaci do sejmu i senatu z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” idą w kierunku Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina, 29 kwietnia 1989 r. Po lewej od L. Wałęsy – Krzysztof Pusz, po prawej – Piotr Nowina-Konopka. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 017. Lech Wałęsa przy postumencie Lenina w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina w dniu spotkania z kandydatami do sejmu i senatu 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 018. Lech Wałęsa i Henryk Wujec przy stole prezydialnym w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina w dniu spotkania z kandydatami do sejmu i senatu 29 kwietnia 1989 r. Na drugim planie Andrzej Celiński. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 019. Kandydaci do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. W centralnej części zdjęcia: Gustaw Holoubek. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 020. Lech Wałęsa i jego współpracownicy przy stole prezydialnym w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina w dniu spotkania z kandydatami do sejmu i senatu 29 kwietnia 1989 r. Od lewej: Henryk Wujec, Krzysztof Pusz, Bronisław Geremek, Adam Michnik, Lech Wałęsa i NN. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 021. Gustaw Holoubek, kandydat do senatu z ramienia KO „S” w Krośnie, udziela wywiadu podczas spotkania Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 022. Kandydaci do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 023. Dziennikarze i kandydaci do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 024. Kombatanci na spotkaniu kandydatów do sejmu i senatu z Lechem Wałęsą w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 025. Kandydaci do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Od prawej: Stanisław Padykuła, Adam Matuszczak, Bolesław Fleszar – kandydaci Rzeszowskiego Komitetu Obywatelskiego „S”, Jan Musiał – kandydat KO „S” w Przemyślu. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 026. Lech Wałęsa przemawia przy stole prezydialnym w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina w dniu spotkania z kandydatami do sejmu i senatu 29 kwietnia 1989 r. Od lewej: Andrzej Stelmachowski i Bronisław Geremek. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 027. Lech Wałęsa i jego współpracownicy przy stole prezydialnym w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina w dniu spotkania z kandydatami do sejmu i senatu 29 kwietnia 1989 r. Od lewej: Andrzej Wielowieyski (przemawia), Bronisław Geremek, Lech Wałęsa, Henryk Wujec, Władysław Frasyniuk, Andrzej Stelmachowski (stoi zasłonięty przez Janusza Pałubickiego), Alojzy Pietrzyk i Piotr Nowina-Konopka. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 028. Kandydaci do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Przemawia Karol Modzelewski, kandydat do senatu z ramienia KO „S”. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 029. Kandydaci do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Przemawia Edmund Osmańczyk, kandydat do senatu z ramienia KO „S”. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 030. Lech Wałęsa i jego współpracownicy przy stole prezydialnym w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina w dniu spotkania z kandydatami do sejmu i senatu 29 kwietnia 1989 r. Od lewej: Lech Wałęsa i Bronisław Geremek. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 031. Lech Wałęsa i jego współpracownicy przy stole prezydialnym w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina w dniu spotkania z kandydatami do sejmu i senatu 29 kwietnia 1989 r. Od lewej: Bronisław Geremek, Lech Wałęsa, Janusz Pałubicki i Andrzej Wajda – kandydat do senatu z ramienia KO „S” w Suwałkach. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 032. Gustaw Holoubek, kandydat do senatu z ramienia KO „S” w Krośnie  podczas spotkania Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Na lewo od niego: Jerzy Osiatyński, kandydat do sejmu z ramienia KO „S”. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 033. Sesja zdjęciowa Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa z Andrzejem Celińskim , kandydatem do senatu. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 034. Sesja zdjęciowa Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa z Januszem Ziółkowskim, kandydatem do senatu. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 035. Sesja zdjęciowa Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa z Pawłem Łączkowskim, kandydatem do senatu. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 036. Sesja zdjęciowa Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa z Tadeuszem Ulmą, kandydatem do senatu z ramienia KO „S” w Przemyślu. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 037. Sesja zdjęciowa Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa z Janem Musiałem, kandydatem do senatu z ramienia KO „S” w Przemyślu. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 038. Sesja zdjęciowa Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa z Adamem Matuszczakiem, kandydatem do sejmu z ramienia KO „S” w Rzeszowie. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 039. Sesja zdjęciowa Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa ze Stanisławem Padykułą, kandydatem do sejmu z ramienia KO „S” w Rzeszowie. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 040. Sesja zdjęciowa Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Lech Wałęsa z Bolesławem Fleszarem, kandydatem do senatu z ramienia KO „S” w Rzeszowie. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 041. Sesja zdjęciowa Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Henryk Wujec odczytuje nazwiska kandydatów, którzy podchodzą do zdjęcia. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 042. Adam Matuszczak udziela wywiadu redaktorowi Andrzejowi Gelbergowi podczas spotkania Lecha Wałęsy z kandydatami do sejmu i senatu w Sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina 29 kwietnia 1989 r. Z lewej stoi Stanisław Padykuła. Fot. Igor Witowicz.

Zdjęcie 043. Adam Matuszczak (z lewej) i Stanisław Padykuła przed Pomnikiem Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku 29 kwietnia 1989 r. Fot. Igor Witowicz.

do góry