E-Księgarnia
Polecamy nowości wydawnicze Instytutu Pamięci Narodowej, zwłaszcza wydane w ostatnim czasie przez rzeszowski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Publikacje są dostępne w księgarni internetowej: ksiegarniaipn.pl
Nasze propozycje:
- Krzysztof Kaczmarski, Nie tylko Rothesay. Oficerskie obozy izolacyjne oraz obóz dyscyplinarny dla żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii (1940–1943), Rzeszów–Warszawa 2020, 320 s., ISBN: 978-83-8098-813-2 . Rzeszowska seria wydawnicza
Tematem książki jest historia osławionych „obozów generała Sikorskiego” na Wyspach Brytyjskich w latach 1940–1943. Rozdział pierwszy, najobszerniejszy, poświęcony jest Zgrupowaniu Oficerów Nieprzydzielonych/Samodzielnemu Obozowi Oficerskiemu/ Stacji Zbornej Oficerów w Rothesay. Omówiono w nim okoliczności utworzenia tego ośrodka w sierpniu 1940 r., jego organizację, warunki życia oficerów i wielokrotnie podejmowane próby reorganizacji – zwłaszcza tę z marca 1941 r. – oraz przyczyny likwidacji placówki w końcu 1943 r. Autor starał się także ustalić przybliżoną liczbę oficerów, którzy w latach 1940–1943 przeszli przez obóz w Rothesay. W rozdziale drugim przedstawiono historię Podobozu/Obozu Oficerskiego w Tighnabruaich, w trzecim zaś – dzieje owianego ponurą sławą obozu dyscyplinarnego dla żołnierzy PSZ mieszczącego się najpierw w Kingledoors (od września 1940 r.), później w Shinafoot (od listopada 1940 r.) i wreszcie (od końca maja 1941 r. do likwidacji pięć miesięcy później) w Abernethy. Uzupełnienie opracowania stanowi dwadzieścia dokumentów zamieszczonych w aneksie. Są to przede wszystkim rozkazy, plany i sprawozdania dotyczące funkcjonowania wspomnianych obozów, a także lista z nazwiskami 705 oficerów przewidzianych do przeniesienia do obozu w Rothesay, którą szef Sztabu Naczelnego Wodza płk Tadeusz Klimecki przekazał 4 listopada 1940 r. dowódcy I Korpusu Polskiego gen. Marianowi Kukielowi, oraz sporządzony przez autora – zapewne niekompletny – obejmujący siedemdziesiąt nazwisk wykaz oficerów, którzy w latach 1940–1942 trafili do obozu w Tighnabruaich.
- Michał Kalisz, Elżbieta Rączy, Dzieje społeczności żydowskiej powiatu gorlickiego podczas okupacji niemieckiej 1939–1945, Wydanie drugie, rozszerzone, Rzeszów–Warszawa 2020, 312 s. + 96 s. wkł. il., ISBN: 978-83-8098-572-8
Publikacja jest pierwszą książką opisującą w sposób syntetyczny zagładę Żydów i złożone relacje polsko-żydowskie w powiecie gorlickim w latach 1939–1945. Jej pierwsze wydanie ukazało się w 2015 r. i spotkało się ogromnym zainteresowaniem czytelników. Nakład rozszedł się w dwa miesiące.
W pierwszej części publikacji przedstawiono aspekty związane z sytuacją Żydów w powiecie gorlickim pod niemiecką okupacją oraz ich zagładę. Ukazano w niej także negatywne postawy polskich mieszkańców powiatu gorlickiego wobec Żydów, które przyczyniły się do powiększenia ich strat osobowych podczas realizowanego przez Niemców Holocaustu. Część druga dotyczy tej grupy Polaków powiatu gorlickiego, którzy ryzykowali życiem, aby ratować Żydów od śmierci. Oprócz indywidualnych form ratowania ludności żydowskiej, dominujących na terenie powiatu, omówiona została pomoc duchowieństwa oraz żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego.
- Tomasz Bereza, Przesiedleni znad Sanu – zamordowani nad Horyniem. Losy Polaków deportowanych przez Sowietów z obwodu drohobyckiego w ramach „oczyszczania” pasa przygranicznego (1940–1944), Rzeszów–Warszawa 2020, 248 s. + 24 s. wkł. ilustr., ISBN: 978-83-8098-817-0
Przeprowadzona przez Sowietów wiosną 1940 r. operacja „oczyszczania” z ludzi i budynków przygranicznego pasa strefy okupacyjnej o szerokości 800 m miała charakter przymusowy. W obwodzie drohobyckim planowano usunięcie ponad 36 tys. osób z blisko 90 miejscowości i przysiółków (z wyłączeniem miast). Około 13 tys. mieszkańców, w tym około czterech tysięcy Polaków, przesiedlono na Wołyń, lokując ich w domach po deportowanych na Sybir polskich osadnikach albo po dawnych niemieckich kolonistach. Na przełomie lat 1942/1943 banderowska frakcja Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i jej ramię zbrojne – Ukraińska Powstańcza Armia podjęły na Wołyniu szeroką akcję przeciwko Polakom. Fakt, że przesiedleńców dotknęły już represje władz sowieckich, nie miał dla ukraińskich nacjonalistów znaczenia. Polacy znad Sanu znaleźli się wśród pierwszych ofiar ludobójstwa – zginęło ich tam co najmniej 288. Przesiedleńcy próbowali opuszczać wrogie im otoczenie i wracać w rodzinne strony. Pierwsi uchodźcy z Wołynia dotarli do dawnych miejsc zamieszkania w kwietniu 1943 r., potem ich liczba szybko rosła. Traumatyczne doświadczenia i nastroje wśród reemigrantów miały istotny wpływ na wzrost antagonizmów narodowościowych na terenach między Leskiem a Przemyślem. Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Losy Polski i jej obywateli w latach II wojny światowej”.
