E-Księgarnia
W dniach 4-7 października 2023 r. pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN O/Rzeszów dr Mirosław Surdej uczestniczył w delegacji IPN do Haren nad rzeką Ems, w Niemczech. W skład delegacji wchodzili dr Mariusz Żuławnik – zastępca dyrektora Archiwum IPN, dr Dorota Lewsza – naczelnik Wydziału Reagowania na Dyfamacje w Biurze Współpracy Międzynarodowej, Janusz Piwowar – kierownik Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej w Archiwum IPN.
Miasteczko Haren w latach 1945-1948 nosiło nazwy Lwów/Maczków. W połowie maja 1945 r. podjęto decyzję, że na terenie Emslandu w zachodnich Niemczech polskie 1 Dywizja Pancerna oraz 1 Brygada Spadochronowa pełnić będą zadania okupacyjne. Równocześnie w tym rejonie rozlokowano kilkadziesiąt tysięcy Polaków, tzw. „dipisów” – głównie byłych jeńców wojennych, więźniów obozów koncentracyjnych oraz przymusowych robotników. Pośród nich znajdowało się m.in. ponad 1700 kobiet – żołnierzy AK z Powstania Warszawskiego, z wyzwolonego 12 kwietnia 1945 r. przez żołnierzy gen. Stanisława Maczka obozu jenieckiego Oberlangen. Niewielkie niemieckie miasteczko Haren zostało wysiedlone, a następnie zakwaterowano w nim tysiące Polaków, tworząc w ten sposób ewenement – całkowicie polskie miasteczko w Niemczech. W Haren/Maczkowie, działały polskie instytucje, szkoły, policja, straż pożarna, harcerstwo. W górującym nad miasteczkiem kościele św. Marcina odbywały się msze w języku polskim, śluby, chrzty, i inne sakramenty. Na miejscowym cmentarzu spoczęło ponad stu Polaków.
Delegacja IPN odwiedziła nowo otwarte Centrum Dokumentacji i Spotkań Haren/Maczków (Inselmühle - Dokumentationszentrum Maczkow/Haren), w którym znajduje się wystawa poświęcona powojennym losom Haren/Maczkowa i jego mieszkańców, tak Polaków, jak i Niemców. Obie te, co zrozumiałe – diametralnie odmienne, perspektywy, mają za zadanie umożliwić obu narodom lepsze zrozumienie wzajemnych losów.
Delegację IPN przyjęli prof. Rüdiger Ritter oraz burmistrz Haren Markus Honnigfort. Prof. Ritter oprowadził członków delegacji po wystawie oraz zaprezentował zasób archiwalny i bazę danych Centrum. Pracownicy IPN z kolei przybliżyli misję IPN oraz omówili realizowane projekty: „Szlaki nadziei. Odyseja wolności”, Centrum Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej i Archiwum Pełne Pamięci. Delegacja IPN odwiedziła również cmentarz polski w Groß Fullen, gdzie oddano hołd i zapalono znicze na grobach Polaków, oraz miejsce pamięci na terenie dawnego obozu jenieckiego Oberlangen.