E-Księgarnia
17 sierpnia 2022 roku, o godz. 10:00, Mszą św. żałobną w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie rozpoczęła się ceremonia pogrzebowa śp. mjr Marii Mireckiej-Loryś, działaczki niepodległościowei, komendantki Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet, po wojnie działaczki polonijnej oraz kresowej.
W uroczystości udział wzięli przedstawiciele rodziny, władz państwowych oraz instytucji kultury. Prezydent RP Andrzej Duda i premier Mateusz Morawiecki skierowali do uczestników i organizatorów uroczystości listy, w których podkreślili wybitne zasługi Marii Mireckiej-Loryś dla Polski i Polonii, a także jej wielki patriotyzm.
Rzeczpospolita żegna swojego oddanego żołnierza, weterankę II wojny światowej, publicystkę i działaczkę polonijną ogromnie zasłużoną dla Polaków na obczyźnie, osobę odważną i prawą, która swoje osobiste credo ujęła w słowa: Wszystko, co robiłam w życiu, robiłam z myślą o Polsce – napisał w liście prezydent Andrzej Duda.
Po mszy żałobnej urnę z prochami zmarłej przewieziono na Stare Powązki, gdzie w południe została złożona w grobie rodzinnym rodziny Mireckich. Instytut Pamięci Narodowej reprezentował na uroczystościach pogrzebowych zastępca prezesa IPN dr hab. Krzysztof Szwagrzyk.
Ceremonię pogrzebową zorganizowały Instytut Pamięci Narodowej oraz Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Transmisja z Katedry Polowej Wojska Polskiego
Maria Mirecka-Loryś urodziła się 7 lutego 1916 r. w Ulanowie jako siódme dziecko z ośmiorga rodzeństwa. Wychowała się w domu o bardzo patriotycznych korzeniach. W 1921 r. rodzina zamieszkała w Racławicach koło Niska. W 1937 r. Maria Mirecka ukończyła gimnazjum w Nisku. Podjęła studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Wojna przerwała jej młodzieńcze plany. Śladem starszego rodzeństwa zaangażowała się w działalność Młodzieży Wszechpolskiej. Od początku okupacji działała w narodowej konspiracji. Należała do ścisłego kierownictwa podziemia narodowego w Centralnym Okręgu Przemysłowym w latach 1939-1945. Wiosną 1940 r. została komendantką Narodowej Organizacji Wojskowej Kobiet w powiecie niżańskim, później całego NOWK Okręgu Rzeszowskiego. W tym czasie była kierownikiem sekcji kobiecej w Zarządzie Okręgu Rzeszowskiego SN i kurierką Komendy Głównej NOW. Po scaleniu NOW z AK awansowała na kapitana, kierowała Wojskową Służbą Kobiet w rzeszowskim Podokręgu Armii Krajowej. Wiosną 1945 r. została Komendantką Główną Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet. Po wojnie wznowiła studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. 1 sierpnia 1945 r. została aresztowana na dworcu kolejowym w Nisku, więziona w Rzeszowie, Warszawie, Krakowie. 1 września 1945 r. na mocy amnestii została zwolniona. Zagrożona ponownym aresztowaniem, podając się za obywatelkę Luksemburga, w grudniu 1945 roku opuściła Polskę. Z grupą kilkunastu działaczy narodowych dotarła do obozu II Korpusu generała Andersa pod Ankoną. Tam poznała swego przyszłego męża, oficera rezerwy Henryka Lorysia. W październiku 1946 r. wyjechali do Anglii, a w styczniu 1952 r. do USA. Zaangażowała się w pracę w organizacjach polonijnych: działała w Stronnictwie Narodowym, była członkiem ZG Związku Polek w Ameryce oraz Krajowego Zarządu Kongresu Polonii Amerykańskiej. Przez 32 lata była redaktorem „Głosu Polek”. W 2014 r. powstał reportaż Ewy Szakalickiej z cyklu „Koło historii: szkic do życiorysu” pt. „Maria Mirecka-Loryś”.
Po powrocie do Polski brała udział w licznych konferencjach i spotkaniach patriotycznych. Została uhonorowana wieloma wysokimi odznaczeniami państwowymi m.in.: Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W 2017 r. została laureatką nagrody honorowej IPN „Świadek Historii”. Oddział IPN w Rzeszowie wydał jej wspomnienia pt. „Przede wszystkim Polska. Zapiski amerykańskie z lat 1952-2010”.
Maria Mirecka-Loryś zmarła 29 maja 2022 r., w wieku 106 lat.
Notacja z Marią Mirecką-Loryś na portalu opowiedziane.ipn.gov.pl