Nawigacja

Aktualności

II konferencja poświęcona pamięci mieszkańców Podkarpacia, którzy nieśli pomoc Żydom w czasie II wojny światowej – Jasło, 9 stycznia 2019

W pierwszą rocznicę odsłonięcia tablicy upamiętniającej postać Eleonory Goleń oraz innych mieszkańców powiatu jasielskiego, którzy ratowali Żydów podczas II wojny światowej, zamieszczonej na budynku Sądu Rejonowego w Jaśle, w Zespole Szkół Usługowych i Spożywczych w Jaśle zorganizowano II konferencję poświęconą pamięci mieszkańców Podkarpacia, którzy nieśli pomoc Żydom podczas II wojny światowej.

Tegoroczne uroczystości rozpoczęły się przed budynkiem sądu, gdzie przedstawiciele parlamentarzystów, samorządowców i instytucji złożyli kwiaty pod tablicą poświęconą Eleonorze Goleń i innym  mieszkańcom powiatu jasielskiego, którzy ratowali Żydów podczas II wojny światowej.

Spotykamy się dzisiaj przy budynku Sądu Rejonowego w Jaśle, aby uczcić pamięć mieszkańców Podkarpacia, którzy nieśli pomoc Żydom podczas II wojny światowej. W ubiegłym roku – dokładnie 5 stycznia 2018 r., w rocznicę zamordowania Eleonory Goleń przez hitlerowców, uroczyście odsłonięto tablicę upamiętniającą postać Eleonory Goleń oraz innych mieszkańców powiatu jasielskiego, którzy podczas II wojny światowej, pomimo grożącej im kary śmierci pomagali Żydom”– mówił do zgromadzonych przed budynkiem sądu starosta jasielski Adam Pawluś.

Kolejnym punktem uroczystości była konferencja w Zespole Szkół Usługowych i Spożywczych, poświęcona pamięci mieszkańców Podkarpacia, którzy nieśli pomoc żydom w czasie II wojny światowej, podczas której młodzież szkolna zaprezentowała krótki program słowno – muzyczny i prezentację multimedialną przypominającą postać Eleonory Goleń oraz rodziny Ulmów z Markowej. Następnie referat pn. „Społeczność żydowska w Jaśle przed II wojną światową” wygłosił Mariusz Świątek,  dyrektor Muzeum Regionalnego w Jaśle.

Pomoc mieszkańców Podkarpacia niesioną Żydom w czasie II wojny światowej barwnie przedstawił Michał Kalisz – pracownik Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie.

W konferencji uczestniczyli: Adam Goleń – syn śp. Stanisława Goleń wraz z żoną i dziećmi, Alicja Zając – senator RP, Bogdan Rzońca – poseł na Sejm RP, Małgorzata Mąka-Onyszkiewicz – pełnomocnik Województwa Podkarpackiego ds. Mniejszości Narodowych, Jerzy Borcz – Przewodniczący Sejmiku Województwa Podkarpackiego, Michał Kalisz – przedstawiciel Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Mariusz Świątek – dyrektor Muzeum Regionalnego w Jaśle, Marian Stój – dyrektor Magurskiego Parku Narodowego, Krystyna Domaradzka – dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Jaśle, dyrektorzy jednostek oraz szkół i placówek oświatowych powiatu jasielskiego, przedstawiciele służb mundurowych i młodzież szkolna.

Eleonora Goleń podczas okupacji niemieckiej ukrywała za wiedzą męża Stanisława, przebywającego poza domem, około 10-letnią żydowską dziewczynkę, Alinę Parzyczewską. Na skutek donosu w grudniu 1942 r. Eleonora i Alina zostały aresztowane przez gestapo i przewiezione do więzienia w Jaśle. Dziewczynkę rozstrzelano 10 grudnia 1942 r., a Eleonorę Goleń 5 stycznia 1943 r., po miesięcznym śledztwie. Zginęła pod murem jasielskiego więzienia. Jej egzekucja miała pokazowy charakter. Przed zamordowaniem oprowadzono ją po okolicy, demonstrując mieszkańcom, czym grozi ukrywanie Żydów. Po egzekucji Niemcy nie pozwolili zabrać ciała Eleonory. Miejsce jej pochówku pozostaje nieznane.

Z danych Instytutu Pamięci Narodowej wynika, że na Podkarpaciu było ponad 1100 Polaków bezinteresownie ratujących Żydów, a około 150 zapłaciło za to najwyższą cenę.

Fot. Monika Niziołek

do góry