E-Księgarnia
18 kwietnia 2018 r. w Instytucie Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie odbyło się spotkanie z Jackiem Pawłowiczem – dyrektorem Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie, poświęcone historii i organizacji muzeum w więzieniu.
W spotkaniu uczestniczyli kombatanci na czele z prezesem Zarządu Okręgu Rzeszów Światowego Związku Żołnierzy AK Julianem Pawełkiem, Franciszkiem Batorem, świadkiem procesu IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość i bratem Józefa Batorego, zamordowanego w mokotowskim więzieniu, działacze podziemnych struktur NSZZ „Solidarności” z panem Stanisławem Alotem, Michałem Strękiem, Marianem Irzykiem, przedstawiciele służby więziennej z Dyrektorem Okręgowym Służby Więziennej w Rzeszowie płk. Markiem Grabkiem i dyrektorem Zakładu Karnego płk. Robertem Kogutem, historycy i przedstawiciele mediów. Na spotkaniu gość przedstawił działalność kierowanej przez siebie placówki oraz historię więzienia na Rakowieckiej, w którym w latach 40. i 50. więziono i mordowano polskich patriotów, a w latach 70. i 80. przetrzymywano osoby z całej Polski, aresztowane za działalność w opozycji antysystemowej. W szczególności zwrócił się do kombatantów i działaczy „Solidarności” oraz zaproszonych gości o przekazywanie pamiętek i eksponatów do muzeum.
29 lutego 2016 r. Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro podpisał zarządzenie powołujące Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Siedziba Muzeum to teren byłego Aresztu Śledczego w Warszawie-Mokotowie przyul.Rakowieckiej 37. Umiejscowienie przyszłego Muzeum nie jest przypadkowe. Więzienie na Rakowieckiej pełniło funkcję głównego więzienia politycznego od roku 1945 i przez cały okres stalinowski, a byli w nim przetrzymywani najważniejsi złonkowie podziemia niepodległościowego. To właśnie przy Rakowieckiej więziono gen. Augusta Fieldorfa ps. Nil, ppłk. Łukasza Cieplińskiego ps. Pług, mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. Łupaszko, mjr. Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora, rtm. Witolda Pileckiego ps. Witold. Poza wojskowymi więziono na Mokotowie również cywili i przedstawicieli kościoła katolickiego, m.in. abp. Antoniego Baraniaka. Więzienie na Mokotowie nie było tylko miejscem odosobnienia, ale również miejscem kaźni, Golgotą Narodu Polskiego. Na terenie więzienia wykonano ponad 350 wyroków śmierci, a liczba osób zakatowanych w trakcie śledztwa pozostaje nieznana. Przez kolejne lata trwania systemu komunistycznego przez Rakowiecką przewinęły się tysiące osób zatrzymywanych z powodów politycznych. W drugiej połowie lat 80. przy Rakowieckiej więziony był m.in. Józef Szaniawski, ostatni więzień polityczny PRL, który opuścił zakład karny w Barczewie dopiero 22 grudnia 1989 r. W roku 2019 planowane jest otwarcie Muzeum z atrakcyjną i nowoczesną przestrzenią wystawienniczą, jako ośrodka pobudzającego do twórczej refleksji na temat polskiego patriotyzmu i współczesnej historii Polski. Muzeum ma za zadanie pokazać prawdziwą historię Żołnierzy Wyklętych w różnych aspektach, nie opierając się jedynie na akcjach zbrojnych, ale prezentując także współpracę ze społeczeństwem, codzienność służby w leśnym oddziale i tragiczny pobyt w katowniach MBP, który dla wielu działaczy podziemia był ostatnim etapem ich życia. Muzeum pokaże również historię społecznego oporu przeciwko totalitarnemu systemowi po roku 1956.
Fot. Katarzyna Gajda-Bator (IPN Rzeszów)